فیزیوتراپی سکته مغزی

سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی یک حالت پزشکی جدی است که در آن تخلیه خون به مغز به دلیل انسداد یا ترک عروق خونی که به مغز تامین خون می‌کنند، منجر به مرگ بافت مغزی می‌شود. این حادثه می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری برای سلامت و عملکرد مغز ایجاد کند.

انواع سکته مغزی

سکته مغزی ایسکمی
سکته مغزی خونریزی دهنده

سکته مغزی ایسکمیک: در این نوع سکته مغزی، عروق خونی که به مغز خون می‌رسانند، به دلیل انسداد یا ترک به طور کامل یا نسبی مسدود می‌شوند. این انسداد معمولاً به دلیل توده‌ای از لخته خون، تنگی عروق، یا آترواسکلروز (توده‌گیری چربی در دیوار عروق) ایجاد می‌شود.
سکته مغزی هموراژیک: در این نوع سکته مغزی، عروق خونی در مغز به طور ناگهانی پاره می‌شوند و منجر به نفوذ خون به بافت مغزی می‌شود. این حادثه ممکن است به علت شکستن عروق (معمولاً به دلیل فشار خون بالا یا ضعف دیوار عروق) یا عروق خونی غیرطبیعی در مغز ایجاد شود.

علائم و عوارض سکته مغزی

علائم و عوارض سکته مغزی می‌تواند شامل از دست رفتن توانایی گفتار و زبان، ضعف یک یا چند قسمت از بدن، سردرد شدید، بروز اختلال در راه رفتن و یا عدم تعادل ، مشکلاتی نظیر دوبینی و تاری دید، اختلال در حرف زدن ،کاهش میزان سطح هوشیاری، بروز اختلال در هماهنگی اندام های بد باشد. در صورت بروز هر یک از این علائم، فوراً به اورژانس مراجعه کرده و درمان مناسب را دریافت کنید. زمانی که درمان سریع انجام شود، احتمال بهبود بیشتر می‌شود و عوارض جبران‌ناپذیرتر نمی‌شوند.

دلایل بروز سکته مغزی و چه عواملی موجب بروز سکته مغزی می‌شوند؟

بروز سکته مغزی می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد، که این عوامل ممکن است از نظر علتی دسته‌بندی شوند. دلایل اصلی بروز سکته مغزی عبارتند از:

بالا رفتن سن
بالا رفتن وزن و چاقی
نداشتن تحرک کافی و فعالیت بدنی مناسب
داشتن بیماری قلبی و عروقی کنترل نشده
بالا بودن میزان کلسترول خون
اعتیاد به الکل و سیگار
فشار خون نامناسب
بیماری های زمینه ای چون دیابت

بعد از سکته مغزی چه اتفاقی می افتد؟

پس از یک سکته مغزی، عوارض و اثرات آن می‌توانند متنوع باشند و بستگی به موقعیت و شدت آسیب به مغز دارند. برخی از اثرات شایع سکته مغزی شامل موارد زیر می‌شوند:

اختلال در سفتی عضلات یکطرف بدن: بیماران سکته مغزی معمولاً از افت نقاط ضعف و فلج در یک طرف بدن خود (که معمولاً در طرف مخالف مغزی آسیب دیده) رنج می‌برند.
ضعف، فلجی یا از کار افتادگی اندام‌ها یا صورت: بسته به محل آسیب در مغز، افراد ممکن است دچار ضعف یا فلج از اندام‌های یک طرف بدن (معمولاً طرف مخالف آسیب) شوند. در بعضی موارد، حتی ممکن است صورت هم دچار فلج شود.
از بین رفتن حس یا کم شدن حس اندام‌ها: بعضی از بیماران ممکن است از بین رفتن حس در اندام‌های آسیب دیده یا کم شدن حس در آنها تجربه کنند.
خستگی بیش از حد: در برخی موارد، بیماران ممکن است به خسنگی بیش از حد (اشباع) دچار شوند، که به معنای فشردگی یا تنش مفرط در عضلات و مفاصل است.
اختلال در بلع کلمات: سکته مغزی ممکن است به عوارضی مانند مشکلات در بلع کلمات (دیسفاژی) منجر شود، که می‌تواند به مشکلات تغذیه‌ای و تنفسی منجر شود.
مشکلات حافظه، بینایی، خواب، سردرد: سکته مغزی می‌تواند به مشکلات حافظه، مشکلات بینایی، مشکلات در خواب، سردرد، و دیگر مشکلات عصبی و ذهنی منجر عصبی و ذهنی منجر شود.

فیزیوتراپی سکته مغزی

فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی نقش بسیار مهمی را در بهبود و سلامت افرادی که دچار سکته مغزی شده اند ایفا می کند. فیزیوتراپی سکته مغزی توسط افرادی صورت می گیرد که تخصص زیادی دارند و از پارگی رگ در مغز اطلاعات دقیق و جامعی دارند.

فیزیوتراپی انواع مختلفی دارد که با توجه به سن بیمار و نوع سکته انجام می پذیرد، فیزیوتراپیست با برنامه ریزی که انجام می دهد تمام ورزش های حرکتی را برای بیمار با این روش انجام می دهد و موجب کاهش درد ناشی از سکته مغزی می شود.

عوارض سکته مغزی

بعد از سکته مغزی معمولاً افراد با برخی از مشکلات زیر رو به رو خواهند بود:

بدن به طور موقت یا همیشگی فلج می شود
عضلات دچار آتروفی می شوند
مغز دچار تورم می شود
فرد در تکلم با اختلال رو به رو خواهد شد
در بلع اختلال به وجود می آید
در راه رفتن و حرکت بدن، اختلال ایجاد می شود
فرد در کنترل مثانه و روده بی اختیار می شود
افسردگی یکی دیگر از عوارض سکته مغزی است
همچنین فرد ممکن است در حافظه و هوشیاری نیز با مشکل مواجه شود

سکته مغزی یک حادثه جدی است و ممکن است عوارض و مشکلات مختلفی را برای فرد رقم بزند. این عوارض به میزان و محل تاثیر گذاری سکته مغزی، زمان تشخیص و درمان، و میزان تخریب بافت مغزی بستگی دارند. برخی از عوارض شایع سکته مغزی عبارتند از:

فلج: یکی از عوارض اصلی سکته مغزی، فلج یا ضعف حرکتی است. فرد ممکن است توانایی حرکت کردن یک یا چند بخش از بدن را از دست بدهد، که معمولاً در یک طرف بدن رخ می‌دهد.
مشکلات گفتار و زبان: سکته مغزی می‌تواند به مشکلاتی در تلفظ کلمات، صحبت کردن، و درک زبان منجر شود.
اختلال در کنش‌های ذهنی: فرد ممکن است مشکل در تمرکز، حافظه، تصمیم‌گیری، و اجرای وظایف روزمره داشته باشد.
مشکلات در تاریکی و دید: سکته مغزی می‌تواند به از دست دادن بینایی، تاریکی در چشم یکی از چشم‌ها، یا مشکلات دیدی دیگری منجر شود.
مشکلات تعادل و سرگیجه: فرد ممکن است دچار سرگیجه، گیجی، و مشکلات تعادلی شود.
مشکلات خوراکی و قدرت بلعیدن: برخی افراد پس از سکته مغزی مشکلاتی در قدرت بلعیدن غذا و مایعات داشته و نیاز به مراقبت ویژه دارند.
مشکلات ادراری و مدفوعی: کنترل بر ادرار و مدفوع ممکن است تخریب شود و نیاز به مداخله تیم پزشکی داشته باشد.
مشکلات تنفسی: در برخی موارد، سکته مغزی می‌تواند به مشکلات تنفسی منجر شود، به ویژه اگر مرکز کنترل تنفس در مغز تضرر ببیند.
مشکلات عاطفی و روانی: افراد ممکن است با مشکلات عاطفی مانند افسردگی، اضطراب، و تغییر در شخصیت مواجه شوند.

توانبخشی سکته مغزی

یکی از بیماری های شایع که امروزه در میان سنین مختلف شایع شده است سکته مغزی است، بیماران بعد از سکته مغزی به ناتوانی حاد دچار می شوند. برای کاهش ناتوانی و معلولیت از توانبخشی سکته مغزی استفاده می کنند، ابتدا تشخیص، مراقبت، میزان سکته تشخیص داده می شود.

توانبخشی در بهبود سکته مغزی نقش مهمی را ایفا می کند با مهارت های که وجود دارد سکته مغزی کاهش پیدا می کند و به بهبود و کیفیت زندگی کمک زیادی می کند.

طبق تحقیقاتی که صورت گرفته شده است افرادی که در برنامه توانبخشی شرکت می کنند و به طور منظم تمرینات را انجام می دهند شانس بهبودی آن ها بسیار زیاد می شود و عملکرد بهتری نسبت به دیگران خواهند داشت. توانبخشی پس از سکته مغزی به کاهش میزان ناتوانی کمک می کند و میزان مرگ و میر را بسیار کاهش می دهد.

زمان در توانبخشی بسیار مهم است هر چقدر زودتر اقدام به توانبخشی کنید احتمال بیشتری است که فردی که سکته مغزی کرده است توانایی ها و مهارت از دست رفته خود را بهبود بخشد.

در توانبخشی سکته مغزی اولویت های زیادی است که شامل موارد زیر است.

تثبیت وضعیت بیمار، شرایط تهدید کننده بیمار در حال کنترل باشد، پیشگیری از سکته مغزی، محدود نمودن عوارض ناشی از سکته مغزی، بعد از ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت معمولاً توانبخشی آغاز می شود. مرکز توانبخشی قسمتی از بیمارستان یا درمانگاه است که بیمار سکته مغزی به مدت دو یا سه هفته بستری می شود و به صورت فشرده برنامه را انجام می دهد.

بسیاری از افراد به این آگاهی دارند که توانبخشی در منزل نیز صورت می پذیرد اما ایرادی که این روش دارد این است که تجهیزات توانبخشی تخصصی در آن جا وجود ندارد و میزان توانبخشی در منزل بسیار زمان بر است.

توانبخشی زمان زیادی می خواهد و برای این کار باید صبور باشید و تمام تمرینات را با حوصله و پشتکار انجام دهید تا نتیجه مطلوب را دریافت کنید.

در این بخش علاوه بر دکتر متخصص فیزیکی و توانبخشی، دکتر مغز و اعصاب، پرستار، گفتار درمانگر، روانشناس و روانپزشک نیز حضور دارند که هر کدام مسائلی مربوط به بخش خود را انجام می دهند.

مراحل و اقدامات درمان سکته مغزی با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از مهمترین جزء‌های برنامه توانبخشی برای سکته مغزی است.

این فرآیند شامل انجام تمرینات فیزیکی، حرکات توانبخشی، و تمرینات تقویتی برای بهبود توانایی حرکتی و عملکرد روزانه بیمار می‌شود.

فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات، افزایش تعادل، افزایش توانایی راه رفتن، و کاهش خطر فلج مجدد کمک کند.

انجام بررسی های اولیه و مراقبت های بعد از سکته مغزی
استفاده از تجهیزات فیزیوتراپی سکته مغزی
تلاش برای حرکت دوباره
انجام تمرینات ورزشی مناسب

فیزیوتراپی سکته مغزی چگونه انجام می شود؟

افرادی که در مورد فیزیوتراپی سکته مغزی تحقیقات زیادی را انجام می دهند همواره این سوال را می پرسند که فیزیوتراپی سکته مغزی چگونه انجام می شود؟ پاسخ این سوال بسیار روشن است. کسانی که دچار سکته مغزی شده اند با مراقبت مناسب و حمایت کافی از اطرافیان به دست می آورند و کیفیت زندگی قبلی را کسب می کنند.

اکثر افراد می دانند که پس از سکته مغزی، مغز قادر نخواهد بود سلول های جدیدی تولید کند و آن ها را جایگزین سلول های آسیب دیده نماید. اما اگر اقدام به فیزیوتراپی کنید مغز این توانایی را کسب می کند سلول های سالم را به صورت نامنظم هستند مرتب سازی کند و توانایی های از دست رفته را به دست بیاورند.

فیزیوتراپی از عوارض احتمالی پیشگیری می کند و توانایی‌ های قبلی را به خوبی باز می گرداند. فیزیوتراپی به مستقل شدن فرد بیمار کمک بیشتری میکند و به بازآموزی مهارت هایی که مهم است تمرکز دارد.

فیزیوتراپیست ها و متخصصین پس از معاینه و ارزیابی های مختلف شرایط برنامه ریزی و طرح ریزی می کنند، که فرد بیمار پس از سکته مغزی توانایی حرکتی، تسکین درد و همچنین روش های پیشگیری از مشکلات سکته مغزی را پشت سر بگذارد و توانایی لازم را بدست بیاورد.

با تمرینات کاردرمانی سکته مغزی می توانید توان حرکتی بالایی را بدست بیاورید. علائمی که افراد سکته مغزی به آن دچار می‌ شوند شامل موارد زیر است. کرختی و ضعف صورت، بازو، دست به خصوص در یک قسمت از بدن امکان پذیر است، عدم تعادل در زنان و مردان و همچنین لنگ زدن نیز از علائم سکته مغزی است.

این افراد بیشتر در تکلم و یا درک کلام نیز دچار مشکلاتی میشوند، سوزش و کرختی در قسمتی از بدن ایجاد می شود. دو بینی، سر درد های ناگهانی و زیاد موجب افزایش تاری دید می شود و رفته رفته سبب کاهش دید افراد می گردد.

بی اختیاری ادرار و مدفوع می شوند و در پیدا کردن کلمات و اشکال مختلفی که گم کرده اند همواره به کمک دیگران نیاز دارند.در برخی افراد که سکته مغزی شدت بیشتری داشته است موجب افزایش فشار خون می شود.

بهترین زمان انجام فیزیوتراپی سکته مغزی

زمان مناسب برای شروع فیزیوتراپی برای افرادی که سکته مغزی داشته‌اند، به میزان تخریب بافت مغزی، شرایط فیزیکی فرد، و دستورات پزشک بستگی دارد. اما در اکثر موارد، فیزیوتراپی به عنوان یک جزء مهم از برنامه توانبخشی پس از سکته مغزی به کار می‌رود و به طور معمول به شکل زیر انجام می‌شود:

از زمان ابتلا به سکته مغزی: فیزیوتراپی معمولاً در مرحله اوایل بعد از سکته مغزی شروع می‌شود، به شرطی که وضعیت پزشکی فرد اجازه دهد. این ممکن است در دوران بستری در بیمارستان آغاز شود.
پس از پایان مرحله حاد: بعد از مرحله حاد سکته مغزی (که معمولاً چند روز یا هفته‌ها می‌تواند طول بکشد)، فیزیوتراپی شروع به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی می‌شود. در این مرحله، هدف اصلی توانبخشی و بازگشت به حرکت و کارکرد طبیعی بدن است.

اهمیت فیزیوتراپی سکته مغزی

کسانی که دچار سکته مغزی شده اند نباید بخوابند و از دیگران بخواهند که تمام کار های آن ها را انجام دهند. بلکه باید عملیات های زیادی از جمله فیزیوتراپی را در برنامه روزانه خود داشته باشند.

اهمیت فیزیوتراپی سکته مغزی بسیار زیاد است، به طوری که اهمیتی که فیزیوتراپی برای بیمار دارد این است که به بیمار کمک می کند از اندام های خود استفاده موثری داشته باشد. از وابستگی بیمار به اطرافیان خود می کاهد. همچنین موجب انعطاف پذیری مفاصل و عضلات بیمار می شود و از خشکی آن پیشگیری می کند و به صورت روزانه در حال تغییر است.

عضلاتی که طی سکته قدرت خود را از دست داده اند بازیابی می کند، بیشترین اهمیتی که فیزیوتراپی برای بیماری سکته مغزی دارد این است شرایط بیمار را به بهترین شکل تغییر می دهد. تاثیر فیزیوتراپی سکته مغزی بسیار زیاد است و در زمان اولیه سکته میزان برگشت عضلات بسیار فراوان خواهد بود همچنین از خشکی عضلات جلوگیری می کند.

از آنجا که فیزیوتراپیست از آناتومی عضلات بدن آگاهی زیادی دارد به خوبی برنامه را تنظیم می کند که اندام های تحتانی، فوقانی به خوبی فیزیوتراپی شود و قدرت بدنی را به صورت زیادی افزایش دهد. تاثیر فیزیوتراپی برای بیماری سکته مغزی به قدری اهمیت دارد که علاوه بر بیماری عضلانی، اعصاب بیمار را تحت شعاع قرار می دهد و به سلامت بیمار کمک زیادی می کند.

فیزیوتراپیست نحوه صحیح راه رفتن، نشستن و ایستادن را به بیمار و همراهان بیمار آموزش می دهد و به صورت روزانه شاهد بهبود بهتر بیمار می شوید.

انواع روش های فیزیوتراپی سکته مغزی

اگر دیر اقدام به درمان سکته مغزی کنید سلول های مغزی بیشتری را از دست خواهید داد و توان حرکتی و عصبی بسیار کند می شود. روش های فیزیوتراپی سکته مغزی انواع مختلفی دارد که در ادامه سعی شده است به چندین موارد از آن بپردازیم.

یکی از انواع فیزیوتراپی سکته مغزی انتخاب نوع فیزیوتراپی است که بستگی به شدت سکته و نواحی مورد نظر از بدن بیمار بستگی دارد. تمرینات دامنه حرکتی یکی از روش های فیزیوتراپی است که به بهبود انعطاف پذیری و افزایش دامنه حرکتی بیشترین قسمت سلول های مغزی را شامل می شود. تمرین درمانی و تحریک عصبی و عضله با استفاده از دستگاه استیمولاتور، تمریناتی است که تقویتی است و عضلاتی که در اثر سکته دچار ضعف شده است را تقویت می کند و تعادل و هماهنگی آن نیز کمک فراوانی می کند.

یک فیزیوتراپیست آموزش راه رفتن، آموزش عملکردی و کمک به کاهش خطر افتادن در این افراد را بسیار تسریع می کند و فعالیت های نظیر لباس پوشیدن و تغذیه را می توانند به خوبی انجام دهند. این را در نظر بگیرید یک درمانگر و یا یک فیزیوتراپیست ابتدا باید وضعیت بیمار را ارزیابی کند و سپس به تدوین و برنامه ریزی در مورد درمان شخص اظهار نظر کند.