فیزیوتراپی ورزشی چیست؟

فیزیوتراپی ورزشی یک رشته تخصصی در فیزیوتراپی است که بر توان‌ بخشی بیمارانی که دچار آسیب‌های ورزشی شده‌ اند تمرکز دارد. علاوه بر این، فیزیوتراپیست‌ های ورزشی مسئول پیشگیری و درمان آسیب‌ های مربوط به ورزش هستند. آنها اختلالات و مشکلات اسکلتی و عضلانی را زود تشخیص می‌دهند تا با انجام تمرینات و حرکات اصلاحی از عوارض بعدی جلوگیری کنند.

اصلی‌ ترین ویژگی متخصص فیزیوتراپی ورزشی

مهم‌ترین ویژگی متخصص فیزیوتراپی ورزشی داشتن مهارت و تخصص لازم برای تشخیص و درمان آسیب‌ های ناشی از تمرینات و حرکات ورزشی است. پیشگیری از آسیب‌های احتمالی قبل از تمرین ورزشی یکی دیگر از ویژگی‌های این متخصص می‌باشد. از دیگر ویژگی‌های فیزیوتراپ ورزشی ارائه تمرینات منظم برای جلوگیری از آسیب مجدد می‌باشد.

ارزیابی درد و آسیب

تشخیص و ارزیابی درد و آسیب در فیزیوتراپی ورزشی شامل ارزیابی کامل تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و تست‌های تشخیصی است. مراحل زیر در تشخیص و ارزیابی درد و آسیب در فیزیوتراپی ورزشی وجود دارد:

بررسی سابقه پزشکی
معاینه فیزیکی
تست‌های تشخیصی
ارزیابی عملکردی
ارزیابی درد
طرح درمان
ارزیابی پیگیری

آسیب‌های ورزشی چیست؟

آسیب‌ها یا صدمات ورزشی به جراحاتی اطلاق می‌شوند که در هنگام ورزش کردن یا انجام تمرین‌های ورزشی رخ می‌دهند. آسیب‌های ورزشی شامل چند دسته متداول می‌باشند:

کشیدگی
پیچ‌ خوردگی
شکستگی
دررفتگی

مشکلات و آسیب‌های ورزشی

مشکلات و آسیب‌های ورزشی به دلایل مختلفی می‌توانند به وجود آیند. معمولاً بسیاری از صدمات ورزشی ابتدا از یک صدمه کوچک شروع می‌شوند و در صورت عدم توجه کافی به آسیب وارده، مراقبت نکردن و تکرار آسیب در همان ناحیه ممکن است باعث بروز یک آسیب و یا صدمه جدی به بدن شود. مشکلات و مصدومیت‌های ورزشی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:

فشار بیش از حد: فشار مکرر بر روی یک قسمت خاص از بدن می‌تواند باعث آسیب‌های مانند تاندونیت، شکستگی و کشیدگی عضلات شود
تکنیک ضعیف: تکنیک نادرست یا نامناسب در حین فعالیت‌های ورزشی می‌تواند منجر به آسیب‌هایی مانند رگ به رگ شدن، کشیدگی و شکستگی شود.
عدم آمادگی بدنی: آمادگی جسمانی ناکافی می‌تواند منجر به ضعف و خستگی عضلانی شود و ورزشکاران را بیشتر در معرض آسیب قرار دهد.
تجهیزات نامناسب: پوشیدن تجهیزات نامناسب مانند کفش و کلاه ایمنی می‌تواند خطر آسیب را افزایش دهد.
عوامل محیطی: شرایط آب و هوایی، سطوح ناهموار بازی و نور ضعیف نیز می‌تواند در صدمات ورزشی موثر باشد.
تروما: تصادفات یا برخورد در حین فعالیت‌های ورزشی می‌تواند منجر به آسیب‌های تروماتیک مانند ضربه مغزی، دررفتگی و شکستگی شود.
شرایط موجود از قبل: برخی از شرایط پزشکی مانند آرتریت یا پوکی استخوان می‌تواند خطر صدمات ورزشی را افزایش دهد.

شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی

در هر ورزشی یک سری آسیب دیدگی ها وجود دارند که از سایر آسیب‌ها بسیار بیشتر اتفاق می‌افتند. در وررش تنیس آسیب‌های مربوط به شانه رایج است.

رشته فوتبال آسیب‌هایی مانند گرفتگی عضلات پا و پیچ خوردگی، کشیدگی و پاره شدن رباط صلیبی از آسیب‌های متداول می‌باشند. در ورزش والیبال پیچ خوردگی مچ پا به خاطر تعداد زیاد پرش در این ورزش متداول است.

هر ورزشکار بهتر است، آسیب‌های متداول وررش خود را بشناسد و بداند هنگام وقوع این آسیب‌ها چه اقداماتی باید انجام دهد. در صورت عدم اطلاعات کافی و رفتار اشتباه با آسیب دیدگی ممکن است باعث شدیدتر و حادتر شدن آسیب وارده شود.

نقش فیزیوتراپیست در آسیب‌های ورزشی

نقش یک فیزیوتراپی ورزشی در آسیب‌های ورزشی ارزیابی، تشخیص و درمان آسیب‌هایی است که در حین فعالیت‌های ورزشی ایجاد می‌شود. آنها با ورزشکاران کار می‌کنند تا از صدمات جلوگیری کنند و به آنها کمک کنند تا در اسرع وقت از آسیب‌ها بهبود یابند.

برخی از مسئولیت‌های کلیدی یک فیزیوتراپ ورزشی عبارتند از:

ارزیابی: اولین قدم در درمان هر آسیب، ارزیابی شدت آن و تعیین بهترین راه درمانی است. یک فیزیوتراپ ورزشی ارزیابی کامل آسیب را انجام می‌دهد، از جمله معاینه فیزیکی و در صورت لزوم تست‌های تشخیصی.
درمان: هنگامی که آسیب ارزیابی شد، فیزیوتراپ ورزشی یک برنامه درمانی ایجاد می‌کند که ممکن است شامل تمرینات و سایر تکنیک‌ها برای کمک به کاهش درد و بهبود باشد.
توان‌بخشی: پس از بهبودی آسیب، فیزیوتراپیست ورزشی با ورزشکار برای ایجاد یک برنامه توان‌بخشی کار می‌کند که به او کمک کند قدرت، انعطاف پذیری و دامنه حرکتی خود را بازیابد.
پیشگیری از آسیب: فیزیوتراپیست‌های ورزشی با شناسایی عوامل خطر بالقوه و ایجاد استراتژی‌هایی برای کاهش خطر آسیب، نقش مهمی در پیشگیری از آسیب‌ها ایفا می‌کنند.

به طور کلی، نقش یک فیزیوتراپی ورزشی کمک به ورزشکاران برای سالم ماندن و حفظ حالت ایده‌‌آل خود با ارائه مراقبت‌های تخصصی برای آسیب‌های مرتبط با ورزش است.

انواع آسیب‌هایی که در ورزش ممکن است رخ دهد

آسیب‌های رایج در ورزش عبارت اند از:

جابجایی استخوان
آسیب‌های آرنج در ورزش تنیس و گلف
کشیدگی عضلانی
تورم عضلات
گرفتگی عضلانی
ترک برداشتگی
درد و ورم ساق پا
جراحات یا آسیب دیدگی زانو
آسیب دیدگی شانه
آسیب‌های تاندون آشیل
دررفتگی
پیچ خوردگی
درد پایین کمر
ضربه مغزی

ورزش‌هایی که آسیب پذیرترند

میزان خطرات در رشته‌های ورزشی باهم متفاوت است. هرچه رشته پر فشار تر و فیزیکی‌ تر باشد آسیب وارده بیشتر است. از آسیب پذیرترین ورزش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فوتبال
بوکس
هاکی روی یخ
بدنسازی
فوتسال
والیبال
کشتی

درمان درد با فیزیوتراپی ورزشی

فیزیوتراپی ورزشی باعث تسریع روند درمان و کاهش درد بیمار می‌شود. از جمله دردهایی که می‌توان با فیزیوتراپی ورزشی درمان کرد در زیر اشاره شده:

درد هیپ
درد گردن
درد کمر
درد پا
درد زانو
درد گودی کمر
درد ستون فقرات
درد پایین کمر
درد لگن
درد دست‌ها
درد شانه
درد آرنج
درد ران
درد همسترینگ
درد ساق

فواید و مزایای فیزیوتراپی ورزشی چیست؟

انجام روش‌های فیزویوتراپی کمک شایانی به ورزشکاران حرفه ای می‌کند و داشتن فیزیوتراپی ورزشی برای هر تیم ورزشی حرفه ای ضروری می‌باشد. مهم‌ترین فواید فیزیوتراپی موارد زیر می‌باشد:

کاهش درد
تسریع روند بهبود
کمک به جلوگیری از آسیب
کمک به برگشت مجدد عضله به قدرت اولیه

چند مورد از حرکات ساده در منزل

یک سری حرکات ساده هستند که می‌توانید آن‌ها را در خانه نیز انجام دهید. انجام این حرکات می‌تواند به بهبود آسیب و روند درمان کمک کند. برای مثال می‌توانید بر روی شکم دراز بکشید و سپس آن زانویی که دچار آسیب دیدگی شده است را تا جایی که پاشنه پا در ناحیه لگن قرار بگیرد؛ بالا بیاورید.

یکی دیگر از حرکات ساده در خانه حرکت انعطاف لگن می‌باشد. برای انجام این حرکت کافی است به سمت پشت بخوابید و زانوهایتان را با زاویه 90 درجه خم نمایید.

درمان آسیب‌های ورزشی

برای درمان آسیب‌های ورزشی چند روش متداول وجود دارد که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

استراحت (rest): یکی از مهم‌ترین کارها هنگام آسیب دیدن استراحت دادن به اندام صدمه دیده است. باید سعی کنید برای مدتی روی اندام آسیب دیده فشار وارد نکنید تا اندام به ترمیم و بازیابی خود بپردازد.
یخ گذشتن (ice): گذاشتن یخ روی ناحیه آسیب دیده تا حد زیادی به درمان آسیب کمک می‌کند. زیرا سرما سبب انقباض رگ‌ها می‌شود و همچنین در صورت خونریزی داخلی میزان آن را کاهش می‌دهد. کیسه یخ را باید حدود 15 تا 20 دقیقه روی ناحیه آسیب قرار دهید.
فشار (COMPRESION): فشار آوردن به محل صدمه یکی دیگر از راه‌های درمان آسیب‌ها و صدمات ورزشی است. از این روش برای کاهش تورم و یا جلوگیری از خونریزی استفاده می‌شود. معمولاً از طریق یک باند محل آسیب را پانسمان می‌کنند.
بالا نگه داشتن (ELEVATION):‌ در این روش قسمت آسیب دیده را بالاتر از سطح قلب قرار می‌دهند که جریان خون در آن منطقه کاهش پیداکند. این کار را برای کنترل خونریزی نیز انجام می‌دهند.

علائم ونشانه‌های آسیب‌های ورزشی حاد

آسیب‌های ورزشی در مواردی حاد و جدی می‌باشند. تشخیص سریع این که آسیب دیدگی حاد است یا خیر بسیار اهمیت دارد. هرچه سریع‌تر حاد بودن آسیب تشخیص داده شود؛ روند درمان زودتر آغاز می‌شود و بهبودی سریع‌تر حاصل خواهد شد. تشخیص ندادن آسیب حاد و فشار آوردن روی عضله یا اندامی که آسیب حاد دیده است؛ می‌تواند بسیار خطر آفرین شود. به همین دلیل لازم است که علائم آسیب‌های شدید را بدانید و در صورت داشتن این علائم سریعاً به فیزیوتراپ ورزشی مراجعه کنید.

درد شدید و ناگهانی و همچنین داشتن تورم از اصلی‌ترین علائم آسیب دیدگی شدید است. همچنین در صورت آسیب اندام‌های تحتانی اگر تحمل وزن بدن برای شما سخت شده است؛ این نشانه جدی بودن آسیب می‌باشد. عدم توانایی در حرکت دادن مفصل و ضعف شدید هم می‌تواند از علائم جدی بودن صدمه باشد. حساسیت در لمس ناحیه آسیب دیده و در رفتگی و شکستی قابل مشاهده از دیگر نشانه‌های آسیب جدی است.

آسیب‌های ورزشی مزمن CHORONIC

آسیب‌های ورزشی مزمن آسیب‌هایی هستند که در یک دوره زمانی طولانی به دلیل استرس یا فشار مکرر بر روی یک قسمت خاص از بدن ایجاد می‌شوند. این آسیب‌ها اغلب به دلیل فشار بیش از حد، تکنیک ضعیف یا استراحت و ریکاوری ناکافی به وجود می‌آیند.

نمونه‌های رایج آسیب‌های ورزشی مزمن شامل تاندونیت، شکستگی‌ها و کشیدگی عضلات است. این آسیب‌ها می‌توانند بسیار دردناک باشند و باعث شود تا ورزشکار تا مدتی توانایی دنبال کردن روتین تمرین‌های ورزشی خود را نداشته باشد و یا حتی مجبور به استراحت مطلق شود.

درمان صدمات ورزشی مزمن معمولاً شامل استراحت، فیزیوتراپی و گاهی اوقات جراحی است.

علائم ونشانه‌های آسیب‌های ورزشی مزمن

آسیب مزمن کابوس ورزشکاران می‌باشد. زیرا ممکن است تا مدت‌ها مجبور شوند، از میادین و مسابقات دور باشند و یا حتی توانایی تمرین کردن هم نداشته باشند.

به همین خاطر بهتر است که هرچه سریع‌تر این نوع آسیب دیدگی ها تشخیص داده شود تا پیش از حادتر شدن، درمان شوند. این گونه دردها معمولاً نشانه‌های خاص خود را دارند.

به عنوان مثال زمانی که با انجام حرکات ورزشی در یک ناحیه احساس درد شما تشدید می‌شود؛ اما با استراحت کردن دوباره این درد بهبود می‌یابد؛ این نشان دهنده یک آسیب مزمن است.

معمولاً نوع دردهای آسیب مزمن مبهم و گنگ می‌باشد. داشتن تورم در یک ناحیه از دیگر علائم آسیب مزمن است. اگر این نوع آسیب را نادیده بگیرید ممکن است عواقب و صدمات مادم العمری برای شما داشته باشد؛ پس در صورت داشتن این علائم حتماً به متخصص فیزیوتراپی ورزشی مراجعه کنید.

تکنیک‌های حرفه ای در فیزیوتراپی ورزشی

از جمله تکنیک‌های حرفه ای در فیزیوتراپی مرتبط با ورزش موارد زیر است:

تجویز ورزش: فیزیوتراپیست‌های ورزشی برای کمک به بهبودی ورزشکاران از آسیب‌ها، بهبود قدرت و انعطاف پذیری و جلوگیری از آسیب‌های بعدی، تمرینات خاصی را طراحی و تجویز می‌کنند.
Taping و Bracing: تکنیک‌های نواری و بریس برای حمایت از مفاصل یا عضلات آسیب دیده در طول فرآیند بهبود یا جلوگیری از آسیب بیشتر استفاده می‌شود.
الکتروتراپی: در این تکنیک از تحریک الکتریکی برای کاهش درد و بهبود عملکرد عضلات استفاده می‌شود.
ماساژ درمانی: ماساژ درمانی یک تکنیک عملی است که به کاهش تنش عضلانی، افزایش جریان خون و افزایش آرامش کمک می‌کند.
سوزن خشک: این تکنیک شامل قرار دادن سوزن‌های نازک در نقاط ماشه ای در عضلات برای تسکین درد و بهبود تحرک است.
راهبردهای پیشگیری از آسیب: فیزیوتراپیست‌های ورزشی با ورزشکاران کار می‌کنند تا از طریق روتین‌های مناسب گرم کردن، تمرین‌های کششی و سایر تکنیک‌ها، استراتژی‌هایی برای پیشگیری از آسیب‌ها ایجاد کنند.

پیشگیری از آسیب‌های ورزشی

مهم‌ترین نکات برای پیشگیری از آسیب موارد زیر هستند:

گرم کردن و خنک کردن بدن: همیشه قبل از هر فعالیت بدنی با یک جلسه گرم کردن شروع کنید و با یک جلسه خنک کردن پایان دهید تا به بدن شما کمک کند تا با تغییرات سطح فعالیت سازگار شود.
پوشیدن لباس مناسب: مطمئن شوید که کفش، کلاه ایمنی، پد و سایر تجهیزات حفاظتی مناسب برای ورزش خود استفاده می‌کنید.
هیدراته بمانید: قبل، حین و بعد از فعالیت بدنی مقدار زیادی آب بنوشید تا بدن خود را هیدراته نگه دارید.
به تدریج رشد کنید: خیلی سریع به خودتان فشار نیاورید. به تدریج شدت و مدت تمرینات خود را افزایش دهید.

درجه بندی آسیب‌ها

صدمات ورزشی به دو دسته آسیب‌های حاد و مزمن تقسیم می‌شوند. صدمات حاد به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد، مانند زمانی که فرد زمین می‌خورد، ضربه می‌خورد یا مفصل را می‌پیچاند، در حالی که آسیب‌های مزمن معمولاً در اثر فشار بیش از حد روی یک ناحیه از بدن ایجاد می‌شوند و به صورت تدریجی اتفاق می‌افتد.