فیزیوتراپی ضایعه نخاعی

ضایعه نخاعی یکی از بیماری هایی است که امروزه برای درمان آن راه های زیادی را امتحان می کنند. فیزیوتراپی ضایع نخاعی یکی از ارکان توانبخشی است که نقش موثری در سلامت افراد مختلف دارد.

فرادی که اختلالات حسی و عملکردی بدن آن ها دچار نواقصی شده است می توانند از فیزیوتراپی استفاده کنند. همچنین برای درمان ضایع نخاعی فیزیوتراپی بسیار مناسب است چون در هر جلسه می توانید بهبود قسمت های مختلف را مشاهده کنید.

در ادامه این مقاله از کلینیک فیزیوتراپی هیدیکا قصد داریم مطالب بسیار زیادی در مورد اهداف فیزیوتراپی ضایعه نخاعی برایتان بازگو کنیم.

اهداف فیزیوتراپی در ضایعه نخاعی چیست؟

فیزیوتراپی یکی از روش های بسیار مهمی است که در سلامت افرادی که ضایعه نخاعی دارند استفاده می شود.

اما سوالی که ذهن بسیاری از افراد را به خود جلب می کند این است که اهداف فیزیوتراپی ضایعه نخاعی چیست؟

یکی از مهمترین اهدافی که فیزیوتراپی در ضایع نخاعی دارد این است قدرت عضلانی در قسمتی بالاتر از ضایعه نخاعی را افزایش می دهد و همچنین از ضعف نیز پیشگیری می کند. عضلات کار افتاده به مرور زمان با فیزیوتراپی بهبود پیدا می کنند.

با فیزیوتراپی می توانید دامنه حرکتی را منسجم و حفظ کنید و از کوتاه شدن بافت زیر سطح مکان آسیب دیده پیشگیری کنید و عضله سازی را نیز افزایش می دهد.

کشش عضلات برای افزایش توان و قدرت ماهیچه بسیار موثری است و از سفت شدگی عضلات نیز پیشگیری می کند. فیزیوتراپی به طور منظم تمرینات برای ایستادن و درست نشستن را آموزش می دهد و میزان عملکرد ارگان داخلی بدن کمک می کند.

با فیزیوتراپی ضایعه نخاعی نحوه نشستن روی صندلی چرخدار را آموزش می‌ بینید و به خوبی اقدام به حرکت، چرخیدن با ویلچر،قرار دادن و برداشتن تکیه گاه های دست و پا به خوبی با فیزیوتراپی انجام می شود.

با فیزیوتراپی شخص آموزش لازم برای جابجایی از صندلی به تخت، توالت، اتومبیل و یا حمام را به خوبی می بینید. به صورت شخصی می توانید همه این اعمال را انجام دهید کاهش درد و جلوگیری از زخم کمک می کند.

نقش فیزیوتراپی در ضایعه نخاعی چیست؟

فیزیوتراپی در موارد ضایعه نخاعی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. هدف اصلی فیزیوتراپی در این موارد بهبود کیفیت زندگی و افزایش استقامت افراد مبتلا به ضایعه نخاعی است. این اهداف با استفاده از تمرینات و تکنیک‌های مختلف فیزیوتراپی تحقق می‌یابد.

نقش‌های فیزیوتراپی در ضایعه نخاعی شامل:

• بهبود حرکت و عملکرد حرکتی: فیزیوتراپی برنامه‌های تمرینی شخصی‌سازی شده را ارائه می‌دهد تا بهبود در کنترل حرکتی و عملکرد جسمانی افراد دست‌یابی کنند. این تمرینات شامل تقویت عضلات، افزایش تعادل، تمرینات انعطاف‌پذیری و تمرینات حرکتی خاص می‌شوند.
• کمک به بهبود حسی: برخی از تکنیک‌های فیزیوتراپی می‌توانند به بهبود حس حرکتی و احساسات در مناطق مورد آسیب کمک کنند. این ممکن است شامل تمرینات احساسی و حسی متنوع باشد.
• تمرینات توانبخشی: فیزیوتراپی درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا از طریق تمرینات توانبخشی، توانائی‌های روزمره خود را بهبود بخشند. این تمرینات می‌توانند شامل تمرینات تقویتی، تمرینات مختلط و تمرینات عملیاتی باشد.
• آموزش مهارت‌های روزمره: فیزیوتراپیست‌ها مهارت‌های روزمره مانند انتقال از و به صندلی چرخدار یا تخت، استفاده از وسایل کمکی مانند ایستگاه‌های کمکی و آموزش مهارت‌های پیاده‌روی با کمک وسایل کمکی را به بیماران آموزش می‌دهند.
• کمک به کنترل درد: تمرینات و تکنیک‌های فیزیوتراپی می‌توانند به کنترل درد مرتبط با ضایعه نخاعی کمک کنند. این شامل تمرینات تخصصی، ماساژ، استرچینگ و تمرینات تنفسی می‌شود.
• آموزش به افراد و خانواده‌ها: فیزیوتراپیست‌ها به افراد و خانواده‌ها آموزش‌های مرتبط با مراقبت‌های خود و تمرینات در منزل را ارائه می‌دهند.

روش های فیزیوتراپی ضایعه نخاعی

با قطع نخاع راهی برای درمان سلول و بهبود آن وجود نخواهد داشت اما با پیشرفت علم و تکنولوژی فیزیوتراپی به وجود آمده است که روش های فیزیوتراپی ضایعه نخاعی زیاد است. جدیدترین درمان ضایعه نخاعی فیزیوتراپی است که نقص ایستادن را به مرور زمان از بین می برد. بعلاوه بر اینکه بیمار استقلال لازم را به دست می آورد از مشکلات مختلفی نیز پیشگیری می کند.

ضایعه نخاعی هر چقدر قسمت پایین تنه بیمار باشد خطرناک است چون مشکلات روده ای و مثانه را دچار نقص می کند که همین امر سبب فشار خون بالا و یبوست در بیمار نیز می شود. با انجام فیزیوتراپی مشکلات تنفسی بسیار کاهش پیدا می کنند و فرد بیمار به راحتی می تواند نفس بکشد و هیچگونه خللی در آن وجود نخواهد داشت.

یکی از عوارض ضایعه نخاعی اختلال در عملکرد جنسی است که می توانند با چندین ساعت فیزیوتراپی حرکتی این مشکل بسیار بزرگ را برطرف کنند.

فیزیوتراپی ضعف جسمانی، رفلکس، تحلیل عضلات را به شدت کاهش می دهد و به همین خاطر در وهله اول ایستادن و راه رفتن است که می توانند با انجام دادن این کار از بیشترین آسیب های جدی جلوگیری کنند.

از دیگر روش های فیزیوتراپی ضایعه نخاعی به نشستن بر روی تخت و انجام کار های شخص توسط فرد مورد نظر امکان پذیر است.

فیزیوتراپی نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا شناخته شده است و افراد زیادی برای کسب سلامتی پس از کار افتاده شدن قسمت های نخاعی به آن مراجعه می کنند و به درمان قطعی خود کمک زیادی می کنند. روش های درمانی این است که فیزیوتراپیست با انجام کارهای کششی و فشاری بر روی عضلات موثر ضایعه نخاعی را به حداقل خود می رساند و به سلامت بهتر فرد کمک بسیار زیادی می‌ کند.

امروزه روش های جدید برای درمان ضایع نخاعی وجود دارد که با راه رفتن و یا با ربات ها می توانید به مدت چهل دقیقه آن را انجام دهید. با قابل کنترل شدن حرکات و تکرار کردن آن به افزایش روحیه و اعتماد به نفس از فواید چشمگیر آن است.

روش های درمانی فیزیوتراپی در ضایعه نخاعی

تحریکات الکتریکی عملکردی برای انقباض و منقبض شدن عضلات فرد مورد نظر در فیزیوتراپی ، تحریک الکتریکی از راه پوست، فیزیوتراپی با اصول بوبت، آشکار سازی رخداد های روانی و درونی فرد مورد نظر از طریق تکنیک بیوفیدبک و در آخر توانبخشی رباتیک است. با انجام روش های بالا می توانید به خوبی در کوتاه ترین زمان نواقص را برطرف و یا کاهش دهید.

مدت زمان درمان ضایعه نخاعی

نخاع قسمتی از اعصاب افراد است که نباید زمان درمان  آن را به تعویق بیاندازد. مدت زمان درمان ضایعه نخاعی بستگی به آسیبی است که به نخاع وارد شده است و صدمات زیادی را به وجود آورده است که می توانید با فیزیوتراپی ضایعه نخاعی را درمان و به بهبود کامل آن کمک زیادی کنید.

قسمت های مختلفی از نخاع دچار آسیب می شوند که امروزه با روش های مختلفی می توانید آن را درمان کنید. باید در نظر داشته باشید که هر کدام از نواحی مدت زمان منحصر به فرد خود را دارد که به خوبی درمان شود.  در این قسمت از این مبحث قصد داریم به مدت زمان ضایع نخاعی قسمت های مختلف بپردازیم.

برای درمان ضایع نخاعی این را در نظر بگیرید که حتما باید طبق یک برنامه اصولی و هدفمند پیش بروید تا به بیمار  کمک کند. بیمارانی که حین تصادفات شدید رانندگی و یا در حین زایمان و یا افتادن از مکان هایی با ارتفاع بالا دچار ضایعه نخاعی می شوند می توانند به کمک فیزیوتراپیست نیرو و توان خود را بهبود بخشند .

همچنین برخی از آن ها که از طریق گردن دچار ضایعه نخاعی شده اند دستگاه گوارش آن ها دچار مشکل می شود که در سخت ترین شرایط بیمار پس از شش ماه درمان و بهبود میابد. بیمار با عصا و یا راه رفتن آرام به کمک فیزیوتراپی

می تواند مشکل اساسی خود را برطرف کند و درمان خود را کامل کند و از گز گز شدن دست و پا نجات پیدا کند. مدت زمان ترمیم نخاع با توجه به سیستم ایمنی و دفاعی بدن تاثیر دارد. هر چقدر بیمار از نظر توان بدنی مقاومت داشته باشد به خوبی می تواند طی مدت کوتاه ترین درمان شود.

آسیب نخاعی چگونه ایجاد می‌شود؟

آسیب نخاعی به دلیل صدمات و آسیب‌های مختلف به نخاع ایجاد می‌شود. این صدمات ممکن است از عوامل مختلفی نظیر تصادفات، ضربه‌ها، فشارهای شدید، التهابات یا بیماری‌ها ناشی شوند. تصادفات خودرو، سقوط از ارتفاع، ضربه‌های شدید در ورزش‌ها یا حوادث دیگر می‌توانند منجر به آسیب نخاعی شوند. در برخی موارد، جراحی‌ها می‌توانند به آسیب نخاعی منجر شوند، به ویژه در زمان‌هایی که نخاع باید جراحی شود.

آسیب نخاعی می‌تواند منجر به قطع کامل یا ناقص ارتباطات بین مغز و بدن شود که در نهایت باعث اختلالات حرکتی، حسی، تنفسی و کنترل ادرار و مدفوع می‌شود. تدابیر پیشگیری از تصادفات، اهمیت حفظ سلامتی عمومی و درمان به موقع برخی بیماری‌ها می‌توانند در کاهش خطر ایجاد آسیب نخاعی موثر باشند.

عوارض ضایعه نخاعی در بیماران

ضایعه نخاعی می‌تواند به شدت تأثیرات جسمی، حرکتی، حسی و عاطفی بر روی افراد داشته باشد. بسته به محل و شدت آسیب، عوارض مختلفی ممکن است رخ دهد. برخی از اصلی‌ترین عوارض ضایعه نخاعی عبارتند از:

• عوارض حرکتی و حسی: ضایعه نخاعی می‌تواند منجر به اختلالات جدی در حرکت و حس شود. کم‌تحرکی، ناتوانی در راه رفتن یا استفاده از اعضا، عدم کنترل اعضا و اختلالات تعادل از جمله عوارض حرکتی می‌باشد. همچنین، اختلالات در حواس حسی مانند احساس درد، لمس ناکارآمد و تغییرات در حواس بینایی و شنوایی می‌توانند ایجاد شوند.
• اختلالات تنفسی: در ضایعه نخاعی در سطوح بالاتر نخاع (از سطح C4 به بالا) مشکلات در تنفس وجود دارد. این اختلالات ممکن است تنفس سطحی، اختلالات در تنفس شبانه، نیاز به استفاده از دستگاه‌های تنفسی مکانیکی و … باشند.
• اختلالات ادراری و تناسلی: ضایعه نخاعی می‌تواند منجر به ناتوانی در کنترل ادرار و مدفوع شود. این مشکلات شامل ناتوانی در کنترل ادرار (اختلال ادراری)، ناتوانی در تخلیه مدفوع (اختلال مدفوعی) و مشکلات تناسلی می‌شود.
• اختلالات درمانی: برخی از بیماران با ضایعه نخاعی نیاز به داروها و درمان‌های مداوم دارند. این ممکن است باعث عوارض جانبی ناخواسته شود.
• ریسک عفونت‌ها: به دلیل کاهش حس در مناطق مختلف بدن و نیز تماس‌های پوستی با سطوح مختلف، ریسک عفونت‌ها برای افراد با ضایعه نخاعی افزایش می‌یابد.
• اختلالات روانی و اجتماعی: آسیب نخاعی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر روی روانی و اجتماعی افراد داشته باشد. افراد ممکن است با افت اعتماد به نفس، افزایش استرس و اضطراب، افتادن در افکار منفی و … مواجه شوند.
• اختلالات تنظیم دما و فشار خون: اختلالات در تنظیم دما و فشار خون نیز می‌تواند در افراد با ضایعه نخاعی رخ دهد.

درمان آسیب نخاعی با طب سوزنی 

طب سوزنی یکی از روش‌های مکمل درمانی است که با استفاده از سوزن‌های بسیار نازک به نقاط خاصی در بدن اعمال می‌شود. این روش از قرن‌ها در فرهنگ‌های مختلف به عنوان روشی برای تسکین درد و بهبود وضعیت سلامتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمان آسیب نخاعی با طب سوزنی نیز ممکن است در برخی موارد مورد استفاده قرار گیرد. البته لازم به ذکر است که طب سوزنی تنها بخشی از روش‌های درمانی است و باید تحت نظر پزشک متخصص مورد استفاده قرار گیرد.

به عنوان مثال، طب سوزنی می‌تواند به کاهش درد مرتبط با آسیب نخاعی کمک کند. تحقیقات نشان داده است که سوزن‌های تزریق شده در نقاط مشخص در بدن می‌توانند اثرات ضد دردی داشته باشند، به خصوص در مواردی مانند درد عصبی و مشکلات درد مزمن.

همچنین، طب سوزنی ممکن است بر روی سیستم عصبی و عروقی تأثیر گذار باشد و بهبود گردش خون و اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها را ایجاد کند که می‌تواند به بهبود وضعیت عمومی بیمار کمک کند.

توانبخشی و کاردرمانی ضایعه نخاعی

توانبخشی و کاردرمانی در ضایعه نخاعی از اهمیت بالایی برخوردار است. این فرآیندها با هدف بهبود کیفیت زندگی، افزایش استقلالیت، بهبود حرکت و عملکرد روزمره، کاهش عوارض و ایجاد توانایی‌های جدید در افراد با ضایعه نخاعی انجام می‌شود.

شوک نخاعی چیست؟

شوک نخاعی یک وضعیت اورژانسی پس از اتفاقاتی مانند ضایعه نخاعی، ضربه به نخاع، یا عمل جراحی در منطقه نخاعی است که ممکن است باعث قطع یا تضعیف ناگهانی ارتباط‌های عصبی در مسیر نخاع شود. این وضعیت می‌تواند در اثر ایجاد ترمپ شدید در نخاع یا کاهش شدید فشار خون در ناحیه تحتانی بدن رخ دهد.

شوک نخاعی به عنوان یک وضعیت اورژانسی شناخته می‌شود و نیاز به مراقبت تخصصی فوری دارد. در صورت مشاهده هر یک از علائم فوق در فردی که اخیراً ضایعه نخاعی یا صدمه شدیدی داشته است، باید بلافاصله به مرکز درمانی یا تماس با پزشک مراجعه کنید. اهمیت تشخیص و درمان سریع در این موارد بسیار بالاست تا اثرات جبران‌ناپذیری از این وضعیت جلوگیری شود.

ضایعه نخاعی ناقص و کامل

ضایعه نخاعی به دو دسته ناقص و کامل تقسیم می‌شود که به شدت تأثیرات آن‌ها بر عملکرد حرکتی و حسی فرد را مشخص می‌کند:

1. ضایعه نخاعی ناقص: در این نوع ضایعه، عملکرد نخاعی در بعضی از بخش‌ها حفظ می‌شود و ارتباطات عصبی حفظ می‌مانند. این افراد ممکن است بتوانند بخشی از حرکت‌ها را انجام دهند و حس بخشی از بدن خود را حفظ کنند. میزان بهبود در افراد با ضایعه نخاعی ناقص معمولاً بیشتر از افراد با ضایعه نخاعی کامل است.
2. ضایعه نخاعی کامل: در این نوع ضایعه، ارتباطات عصبی در سطح ضایعه کاملاً قطع شده است. افراد با ضایعه نخاعی کامل از حرکت‌ها و حس در مناطق پایین‌تر از محل ضایعه محروم می‌شوند. این نوع ضایعه معمولاً بهبود کمتری دارد و بستگی به محل و شدت آسیب دارد.

ضایعه نخاعی گردن چیست؟

ضایعه نخاعی گردن به وضعیتی اشاره دارد که نخاعی، قسمتی از ستون نخاعی که از مغز به سمت پایین می‌آید، در ناحیه گردن (یا قسمت سفلی مغز و ناحیه بالایی ستون نخاعی) آسیب می‌بیند. این نوع آسیب می‌تواند به دلیل حوادث، ضربه‌ها، بیماری‌ها یا شرایط دیگری رخ دهد.

ضایعه نخاعی گردن می‌تواند به علت تاثیرات خود بر روی نخاع و اعصاب مختلف باعث عوارض جدی در عملکرد بدن شود. این نوع آسیب می‌تواند تاثیراتی روی حرکت، حس، تعادل، تنفس، عملکرد قلب و اعضای دیگر بدن داشته باشد.

اعراض و علائم ضایعه نخاعی گردن بستگی به محل و شدت آسیب دارد، اما می‌تواند شامل فلج یا کاهش حرکت در اندام‌ها، کاهش حس در مناطق مختلف، کاهش توانایی تحمل فشار، مشکلات در تعادل و حرکت، مشکلات در تنفس و عملکرد قلب، و مشکلات ادراری و روده‌ای باشد.

برای تشخیص و درمان ضایعه نخاعی گردن، نیاز به ارزیابی توسط پزشک تخصصی دارید. درمان ممکن است شامل مدیریت درد، توانبخشی، جراحی و مراقبت‌های پشتیبانی باشد. اهمیت تشخیص زودهنگام و مداخله مناسب در کاهش اثرات ضایعه نخاعی گردن بسیار مهم است.

درمان آسیب نخاعی با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از روش‌های اصلی در درمان آسیب نخاعی است که به کمک تمرینات و تکنیک‌های فیزیکی به بهبود حرکت، قدرت عضلات، تعادل، کنترل درد و کیفیت زندگی افراد آسیب‌دیده کمک می‌کند. این روش توسط فیزیوتراپیست‌ها، که تخصص در توانبخشی حرکتی دارند، اجرا می‌شود.

درمان آسیب نخاعی با فیزیوتراپی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تقویت عضلات: تمرینات تقویتی مخصوص به مناطق مورد نیاز انجام می‌شود. این تمرینات به افزایش قدرت عضلات و افزایش کارایی حرکتی کمک می‌کنند.
• تمرینات انعطاف‌پذیری: تمرینات انعطاف‌پذیری و اطالت مفاصل و عضلات به بهبود محدودیت حرکتی کمک می‌کنند و از ایجاد تنش‌ها در عضلات جلوگیری می‌کنند.
• تمرینات تعادل و کنترل حرکتی: تمریناتی برای بهبود تعادل و کنترل حرکتی انجام می‌شود. این تمرینات به کمک افراد در حفظ تعادل و اجرای حرکات دقیق می‌آید.
• آموزش تکنیک‌های ایمنی: افراد با آسیب نخاعی باید تکنیک‌های ایمنی در انجام فعالیت‌های روزمره مانند نشستن، بلند شدن، رفت‌وآمد، ورزش و … آموخته و استفاده کنند.
• تمرینات هوازی و تنفسی: تمرینات هوازی کمک به بهبود کارایی قلب و عروق و بهبود تنفس و اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها دارد.
• مدیریت درد: فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند تمرینات و تکنیک‌های خاصی را به بیماران آموزش دهند تا به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند.
• آموزش استفاده از وسایل کمکی: اگر بیمار نیاز به وسایل کمکی مانند ویلچر یا عصا دارد، فیزیوتراپیست می‌تواند به آموزش استفاده صحیح از این وسایل کمک کند.

فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل

امروزه فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل نیز صورت می گیرد. از آنجا که اینگونه بیمار ها با یک حرکت ساده و اشتباه دچار مشکلات اساسی می شوند برای راحتی شان خدمات زیادی به وجود آمده است ، که شامل خدمات فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل نیز هست.

از آنجا که فرآیند بهبود ضایعه نخاعی یک فرآیند طولانی را باید سپری کند. چالش بسیار زیادی در بهبود افراد دارد سطح نخاعی ممکن است موجب فلج شدن فرد مورد نظر شود و موجب اختلال در سیستم بدن فرد شود.

بسیاری از افراد فیزیوتراپیست را به منزل می آورند و از خدمات زیادی از جمله: ورزش های قدرتی، راه رفتن، تمرینات انعطاف پذیری و همچنین ورزش های ایروبیک را به خوبی در منزل اجرا می کند و با این کار به درمان ضایعه نخاعی بیمار با آسان ترین روش بکمک شایانی می‌کنند.

مدیریت مناسب، توانبخشی، تیم پزشکی و فیزیوتراپی متخصص می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی افراد با ضایعه نخاعی مؤثر باشد. همچنین، توجه به نیازها و توصیه‌های پزشکان و متخصصان این زمینه در کاهش عوارض احتمالی نقش دارد.